Türkiye'de, eğitişim kavramını ilk kez dillendiren bir bilim adamısınız. Eğitim yerine başka bir kavram-kelime kullanma ihtiyacını hissetme sebebiniz nedir?
Öğretirken öğrenemeyen öğretemez. Eğitim, karşılıklı bir dönüşümdür. Karşılıklılığın olmadığı bir eğitim bir zulumdür. Bir öğretiyi karşınızdakine dayatmadır. Bir ruha öğreti giydirmedir. Buna öğretileme diyebiliriz. Eğitişim, eğitim etkiniliğinde bulunanların birbirlerine yakışan tavırlarıyla oluşturulur.
Ülkemizde masaya yatırılan tüm sorunlara getirilen çözüm önerilerinden ilki, genellikle "önce insanlarımızı eğitmeliyiz" şeklinde olmaktadır. İnsan nasıl eğitilir?
Eğitim bir ortam işidir. Alt yapı gerektirir. Eğitimin yalnızca malumat verme olduğunu sanmak yanlış. Eğitim bir hayat tarzıdır. Eğitilen insanın dönüşmesi ile gerçekleşir. İnsanlara yol gösterebilirsiniz, ama bu kılavuzluğu yolda bizzat yürüyerek yapmanız gerekir.
Bir ülkenin geleceğe taşınabilmesinin ana kriterlerinden birisi şüphesiz, o ülkeyi geleceğe taşıyacak insanlara hayat vermektir. Bu anlamda gençlerin yaşadıkları topraklara, kendilerinden bir şey katabilmeleri için, eğitim sürecinde izlenilmesi gereken yol ya da sistem ne olmalıdır?
Onlara insanın sahip olmaya çalıştığı yüksek değerleri yaşayabileceklerini göstermektir. İyilik,sevgi,dostluk, evrendeki yaşama saygı ve katkı, hakikat aşkı, öğrenme tutkusu bu değerlerden birkaçıdır. Onlara insanın ve dünyanın güzelleşebileceği umudunu vermek, bu umudu gerçekleştirebilmeleri için çok ama çok çalışmaları gerektiğini örneklerle anlatabilmektir. Basma kalıp düşüncelerin, ucuz çözümlerin uzağında kalıp kendi ruhlarının efendileri olmaları gerektiğini örneklerle gösterebilmektir.
Eğitişim kavramı bugün bilişim teknolojilerinin yaygınlaşmasıyla birlikte Milli Eğitim Bakanlığı da dahil olmak bir çok kurum, kuruluş ve kişi tarafından benimsenir hale geldi. Belki bir çok yerde farklı anlamlarda kullanılabiliyor. Ancak, bu kavramın adeta sahibi olarak sizin hedeflediğiniz neydi?
Eğitişim mekanik bir süreç değildir.Bilinç düzeyi yüksek,bilgi aşığı insanların bir muhabbet olarak gerçekleştirecekleri bir şeydir. Eğitimin zulüm olduğu yerde, eğitişim bir muhabbettir. Bu kavramı teknik hale getiren arkadaşlara sözüm: Eğitişmeninin (eğitişim ile uğraşan kişidir, eğitişmen) olmadığı yerde eğitişim olmaz. Önceden buyrulan yöntemlerle de olmaz.
Eğitişimin ana unsurlarından biri olan eğiticilerin "öğrencisinden de bir şeyler alan insan" kıvamına gelmesi için yapılması gerekenler nedir?
Eğiticinin hep öğrenci kalması.
Karşılıklı bilgi alışverişini yaşama sevincini kaybetmeden sürdürecek eğitimciler ve öğrenciler için öncelikle ekonomik vs. şartların düzeltilmesi gerekmiyor mu? Mevcut şartlarda iyi doğru ve güzel için neler yapılabilir?
Yukarıda söyledim. Eğitim, alt yapısı olmadan,ekonomik, sosyolojik, kültürel, ahlaksal, kültürel koşulları oluşturmadan, sağlanamıyor, yeterince. Bir de eğitişim erbâbı olmaksızın.
Bugün gündemin başlıca konusunu oluşturan YÖK tartışmalarına bakışınız nedir? Üniversitelerin yönetim kademesinin değiştirilmesi, üniversiteleri bilim yuvalarına dönüştürmeye yeterli olacak mı? Üniversitenin olması gerekene dair düşünceleriniz nelerdir?
Kadro değişimiyle birşey değişmeyecek. Üniversitenin ne olduğunu, kültürümüzle ilişkisini sorgulamak gerekir. Bu kısır çekişmeler beni üzüyor. Eğitime yazık oluyor. Geleceğin Türkiye'sini oluşturacak insanımıza ayıp oluyor.
Eğitimin içeriği şekillendirilirken toplumun durması gereken ya da şekillendiricilerin toplumu koymaları gereken yer neresidir? Toplum bu şekillendirmeye neler katabilir? Eğitim kahvedeki insanı ne kadar ilgilendirir veya ne kadar ilgilendirmelidir?
Eğitim eninde sonunda kahvedeki insan içindir. Ama o insanın dünyasını ufkunu genişletecektir.
Eğitim kahvenin dışındadır. Eğitim, kahvedeki insanı tanıyacak,onun yaşamına eğilecek, taleplerini dinleyecektir. Sonunda ona kahvesinin daha farklı, bildiğini sandığı şeylerin yanlış olabileceğini gösterecektir. Kahvesini, dünyayı, insanı kavrayışı değişecektir. Okul kahvede, kahve okulda can bulacaktır.