Çavuşbaş'ta Çavuşoğlu Mahallesinde, Kâbe Mescit sokağında, kare planlı olarak yapılmıştır. Kabe ölçüsünde yapıldığı için “Kâbe Mescidi” diye anılır.
Mescidin cephe ve yan duvarları kesme taş, diğer kısımları iri yontma taştan ve tek kubbeli olarak inşa edilmiştir. Mihrabı alçı işi süslemelidir.
Sokak yüzeyinden oldukça yüksek olarak yapılan mescidin giriş kapısının üzerinde üç satırlık kitâbesi vardır. Bu kitâbeye göre mescit; h. 800/ m. 1397 yılında Elegeçmez Hacı Yusuf oğlu Hacı Mehmet tarafından yaptırılmıştır.
Hacı Mehmet hakkında hiçbir bilgimiz yoktur.
Kar planlı mescidin üzeri küçük bir kubbe ile örtülüdür. Kesme bazalt taşından yapılmış olup duvarlarında antik dönemlere ait taşlar yer yer kullanılmıştır. Camiye batı yönündeki 11 basamaklı bir merdivenle çıkılan bir kapıdan girilmektedir.
Giriş kapısının üzerinde üç satırlık 1397 tarihli kitabesi bulunmaktadır:
Cedde’de ve dehale el Cennete bed
Elhaç Muhammed bin elhaç Yusuf
Fi Muharrem âm…samanimie
Türkçe’si:
Bu mescidi yenileştirdi ve sevabı dolayısıyla cennete girdi
Hacı Muhammet bin Hacı Yusuf
800 Muharreminde
MİNARENİN KONUMU:
Minare, mescidin güneydoğu köşesinde olup saçaktan itibaren yükselir. Kadınlar mahfilindeki beş basamaklı bir merdivenle minareye çıkılan kapıya ulaşılır. Gövde tuğla örgülü ve kısadır. Şerefeye 30 basamaklı bir merdivenle ulaşılır. Şerefe; altta iki sıra diş, üstte kirpi burnu şeklinde dışa taşıntı yaparak genişler. Şerefe korkulukları demir parmaklıklı ve saç profillidir. Petek, gövde gibi tuğla örgülü, külah ise sivri olup çinko kaplıdır.
Mescit ve minarenin yapı malzemeleri farklıdır. Yine kitâbenin son satırında h. 1221 tarihi yazılıdır. Buna göre minare bu tarihte yapılan bir onarım sırasında ilave edilmiş olmalıdır.
